Ustawa Kodeks spółek handlowych1 zawiera katalog sytuacji powodujących rozwiązanie spółki. Przesłanki rozwiązania ujęte są w art. 21 k.s.h. oraz w art. 270 i 271 k.s.h. Pierwsza grupa przesłanek odnosi się zarówno do spółki z o.o., jak i do spółki akcyjnej, z kolei druga odnosi się jedynie do spółek z o.o. Niniejszy tekst skupiony będzie na rozwiązaniu spółki jawnej.
Poza zaistnieniem przyczyny do rozwiązania spółki konieczne są jeszcze dwie przesłanki, a mianowicie: przeprowadzenie jej likwidacji (co do zasady) i wykreślenie z rejestru.
Przyczyny rozwiązania spółki
Przyczyny rozwiązania spółki jawnej (przyczyny wszczynające postępowanie likwidacyjne lub proces rozliczenia między wspólnikami) określone są w art. 58 k.s.h. i są to:
- przyczyny przewidziane w umowie spółki;
- jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
- ogłoszenie upadłości spółki;
- śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
- prawomocne orzeczenie sądu.
Zajście przyczyn rozwiązania spółki – o ile nie zostanie przerwane zmierzającymi do utrzymania spółki czynnościami wspólników, spadkobierców wspólników, wierzyciela wspólnika – powoduje wszczęcie postępowania likwidacyjnego, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki2. Z kolei, jeżeli nie przerwano postępowania likwidacyjnego, kończy się ono rozwiązaniem spółki.
Należy pamiętać, że uchwała o rozwiązaniu spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może zostać podjęta przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Podjęcie uchwały przy wykorzystaniu wzorca uchwały wymaga wypełnienia formularza uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia uchwały kwalifikowanymi podpisami elektronicznymi albo podpisami potwierdzonymi profilem zaufanym ePUAP. Uchwała taka jest równoważna z uchwałą w formie pisemnej.
Pojęcie likwidacji
Postępowanie likwidacyjne polega na podjęciu czynności faktycznych i prawnych, które zmierzają do upłynnienia majątku spółki. Zanim jednak dojdzie do upłynnienia majątku spółki, likwidatorzy powinni zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności i wypełnić zobowiązania. Celem więc jest, aby dokonać zbycia majątku spółki. Zbycie – o ile nie będzie wiązało się ze zbyciem przedsiębiorstwa – zmierza do oddłużenia majątku spółki, aby pozostały same aktywa. Likwidacja rozumiana jest więc jako rodzaj postępowania, które – o ile nie zaistnieją przyczyny „przerywające” to postępowanie – ma doprowadzić do rozwiązania spółki, czyli wykreślenia z rejestru.
Likwidacja spółki jawnej
W przypadku wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika lub ogłoszenia upadłości wspólnika porozumienie w sprawie zakończenia działalności spółki po zaistnieniu powodu rozwiązania spółki wymaga zgody odpowiednio wierzyciela lub syndyka3.
Likwidatorami spółki są wszyscy wspólnicy. Mogą oni powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie, jak również osoby spoza swego grona. Uchwała wymaga jednomyślności, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Z ważnych powodów i na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej interes prawny sąd rejestrowy może ustanowić likwidatorami tylko niektórych spośród wspólników, jak również inne osoby4. Likwidator zaś może zostać odwołany tylko w drodze jednomyślnej uchwały wspólników, ale również przez sąd rejestrowy. Należy pamiętać, że likwidatora ustanowionego przez sąd może odwołać tylko sąd. Kolejnym krokiem jest zgłoszenie likwidacji do sądu rejestrowego. Do sądu zgłasza się: otwarcie likwidacji, nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy, sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkie w tym zakresie zmiany, nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowej reprezentacji spółki.
Prawa i obowiązki likwidatorów
- Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia. Od momentu zgłoszenia likwidacji spółka działa pod firmą z dodaniem oznaczenia „w likwidacji”.
- Likwidatorzy powinni zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Nowe interesy mogą być podejmowane tylko w przypadku, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku.
- W stosunkach wewnętrznych zaś likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników5.
- Likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania.
- Likwidatorzy sporządzają bilans na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji. W przypadku, gdy likwidacja trwa dłużej niż rok, sprawozdanie finansowe należy sporządzić na dzień kończący każdy rok obrotowy6.
- Likwidatorzy powinni zgłosić zakończenie likwidacji i złożyć wniosek o wykreślenie spółki z rejestru.
Pozostałe 57% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
