Ogólne rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa produktów (GPSR) i związane z tym wymogi dla e-commerce

Czym jest GPSR i kto musi się do niego stosować?

Do grudnia 2024 r. kwestię bezpieczeństwa produktów regulowała unijna dyrektywa 2001/95/WE. Jednakże z uwagi na zmiany związane z rozwojem nowoczesnych technologii oraz wzrost zainteresowania sprzedażą online konieczne stało się dostosowanie przepisów prawa unijnego do obecnych realiów.

Wynikiem podjętych na poziomie Unii Europejskiej działań w tym zakresie było przyjęcie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (General Product Safety Regulation, dalej: „Rozporządzenie” lub „GPSR”). Rozporządzenie całkowicie uchyliło obowiązującą dotychczas dyrektywę 2001/95/WE, która straciła moc z dniem 13 grudnia 2024 r., tj. z chwilą rozpoczęcia stosowania przepisów GPSR.

Celem nowego aktu jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa produktów (zarówno nowych, jak i używanych, naprawionych oraz odnowionych) przeznaczonych dla konsumentów i wprowadzanych na rynek Unii Europejskiej – niezależnie od kanału dystrybucji, w tym także do produktów sprzedawanych online lub za pośrednictwem marketplace'ów. Poza zakresem zastosowania GPSR są transakcje B2B, z tym że produkty przeznaczone wyłącznie do zastosowań profesjonalnych, które na późniejszym etapie trafiły na rynek konsumencki, również podlegają temu Rozporządzeniu.

Zobowiązani do stosowania nowych przepisów są nie tylko producenci, importerzy, dystrybutorzy towarów sprzedawanych na terenie Unii Europejskiej, lecz także dostawcy internetowych platform handlowych, czyli podmioty świadczące usługi pośrednictwa polegające na udostępnianiu oprogramowania umożliwiającego konsumentom zawieranie z przedsiębiorcami umów sprzedaży na odległość – tzw. marketplace’y.

Zakres zastosowania GPSR

Przepisy Rozporządzenia znajdują zastosowanie do produktów wytwarzanych na terenie Unii Europejskiej, jak i importowanych na terytorium Unii z państw trzecich, dla których nie ma przepisów szczególnych, regulujących bezpieczeństwo tych produktów, lecz także dla tych, których wprowadzanie do obrotu lub udostępnianie na rynku jest wprawdzie uregulowane przepisami szczególnymi, ale w niepełnym zakresie (dotyczy to np. nawozów, baterii i akumulatorów, detergentów czy kosmetyków).

Przy czym GPSR wprost określa produkty, do których nie ma zastosowania w żadnym zakresie. Są to m.in. leki, żywność, pasze, żywe rośliny i zwierzęta, organizmy zmodyfikowane genetycznie, produkty ochrony roślin, statki powietrzne czy antyki. Poza zakresem zastosowania Rozporządzenia są również produkty wymagające odnowienia lub naprawy przez użyciem, o ile posiadają wyraźne oznaczenie, że przed ich użyciem konieczne jest dokonanie naprawy czy odnowienia.

Definicja „bezpiecznego produktu”

Zgodnie z GPSR podmioty gospodarcze, tj. w szczególności: producenci, importerzy czy dystrybutorzy, mają obowiązek wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku tylko produktów bezpiecznych. Produktem bezpiecznym jest każdy produkt, który w zwykłych i przewidywalnych warunkach używania nie stwarza żadnego ryzyka lub stwarza jedynie minimalne ryzyko zgodne z jego używaniem i uznane za dopuszczalne.

GPSR, przy ocenie bezpieczeństwa produktu, nakazuje uwzględniać m.in.:

• właściwości produktu, w tym jego projekt, właściwości techniczne, skład, opakowanie czy instrukcję,
• sposób oddziaływania na inne produkty – w przypadku możliwości przewidzenia używania go z innymi produktami,
• kategorie konsumentów używających produktu, w szczególności poprzez ocenę ryzyka dla konsumentów podatnych na zagrożenia, takich jak dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami, a także wpływ różnic wynikających z płci na zdrowie i bezpieczeństwo,
• wygląd produktu, który mógłby skłaniać konsumentów do używania produktu, w sposób inny niż zgodny z jego przeznaczeniem,
• odpowiednie właściwości cyberbezpieczeństwa, jeśli są niezbędne do ochrony produktu przed wpływami zewnętrznymi, gdy taki wpływ mógłby oddziaływać na bezpieczeństwo produktu (np. możliwość utraty połączenia).

Obowiązki sprzedającego przez internet

GPSR ma zastosowanie do produktów sprzedawanych online lub w inny sposób na odległość, jeśli oferta jest skierowana do konsumentów w Unii, co należy rozumieć przez kierowanie działalności przez podmiot gospodarczy do jednego lub więcej państw członkowskich UE.

Zatem jeśli sprzedajesz produkty w Polsce lub innym państwie członkowskim – online lub w inny sposób na odległość – koniecznie pamiętaj, że Twoja oferta musi zawierać w sposób jasny i widoczny co najmniej następujące informacje:

• imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy producenta oraz adres pocztowy i elektroniczny, pod którym można się z nim skontaktować;
• w przypadku gdy producent nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Unii – imię i nazwisko lub nazwę, a także adres pocztowy i elektroniczny osoby odpowiedzialnej, tj. podmiotu mającego adres zamieszkania lub siedzibę w Unii, odpowiedzialnego za bezpieczeństwo;
• informacje umożliwiające identyfikację produktu, w tym jego obraz, rodzaj, a także inne identyfikatory produktu;
• wszelkie ostrzeżenia lub informacje na temat bezpieczeństwa, które powinny być umieszczone na produkcie lub w jego opakowaniu, lub zawarte w dołączonym dokumencie towarzyszącym, zgodnie z prawodawstwem unijnym i w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów, używanym w państwie członkowskim, w którym produkt jest udostępniany na rynku.