Zasadniczym celem udzielania darowizn jest wsparcie osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej lub organizacji o charakterze społecznym. Darowizna może obejmować m.in. gotówkę, produkty, surowce, a także składniki majątku trwałego. Może ona również przyjąć formę nieodpłatnego wykonania usług na rzecz podmiotu trzeciego. Przepisy podatkowe korzystnie odnoszą się do takich działań, umożliwiając darczyńcy obniżenie podstawy opodatkowania poprzez zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodu. Co więcej, działania tego rodzaju sprzyjają budowaniu pozytywnego wizerunku firmy i wzmacniają zaufanie partnerów biznesowych. Trzeba jednak pamiętać, że kluczowym elementem darowizny pozostaje jej nieodpłatny charakter. Ujęcie rachunkowe darowizny dokładnie reguluje art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h ustawy o rachunkowości, w którym ustawodawca określił rodzaj kosztu darczyńcy lub też przychodu obdarowywanego w przypadku przekazania darowizny. Nieodpłatne przekazanie aktywów, którymi mogą być zarówno środki trwałe, jak i środki pieniężne czy też towary lub materiały, ewidencjonujemy w księgach rachunkowych jako pozostałe koszty lub przychody operacyjne, czyli koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki.
W sytuacji, gdy darczyńca lub obdarowany prowadzą księgi rachunkowe, każde przekazanie lub otrzymanie darowizny, skutkujące zmianą wartości majątku, musi zostać odpowiednio ujęte w ewidencji księgowej. Z uwagi na to, że przekazanie darowizny nie wiąże się z uzyskaniem świadczenia zwrotnego, przekazane składniki majątkowe stanowią dla darczyńcy koszt, natomiast dla obdarowanego przychód. Należy zaznaczyć, że kluczowym elementem darowizny jest brak świadczenia wzajemnego ze strony obdarowanego. Podobne cechy mogą jednak występować również w innych rodzajach umów, w których jedna ze stron celowo przekazuje korzyść drugiej, rezygnując z pełnej rekompensaty, np. gdy dochodzi do sprzedaży po cenie znacznie niższej niż wartość rynkowa. Tylko w sytuacji, gdy świadczenia obu stron mają równą wartość – jak przy umowie zamiany – można całkowicie wykluczyć obecność elementu darowizny w treści danego porozumienia.
Ujęcie darowizny u obdarowanego
Metoda ujęcia otrzymanego w darowiźnie składnika aktywów w księgach rachunkowych zależna jest od jego charakteru, a więc od tego, czy zostanie zakwalifikowany przez obdarowanego jako składnik aktywów obrotowych, takich jak materiały czy towary, czy też jako środek trwały. W przypadku przekazania środków pieniężnych sposób ich ewidencji będzie dotyczyć wpływu na rachunek bankowy jednostki.
Przyjęcie w darowiźnie materiałów bądź towarów ujmuje się jako wzrost ich wartości na odpowiednim koncie aktywów, a odpowiadająca im wartość księgowana jest jako pozostałe przychody operacyjne jednostki.
Przykład
Jednostka otrzymała towary o wartości 15.000 zł. Ewidencja w księgach rachunkowych wygląda następująco:
Strona WN konta 330 „Towary”: 15 000 zł
Strona MA konta 760 „Pozostałe przychody operacyjne”: 15 000 zł
Należy pamiętać, że składniki majątku otrzymane w formie darowizny wprowadza się do ksiąg rachunkowych w wartości początkowej ustalonej na poziomie ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu, czyli na poziomie cen rynkowych (w wartości godziwej), co wynika z literalnego brzmienia art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości – jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. Zazwyczaj w treści umowy darowizny określana jest wartość rynkowa przekazywanego składnika majątku, która stanowi podstawę do ujęcia tego aktywa w księgach rachunkowych jednostki otrzymującej darowiznę.
Pozostałe 56% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
