Kluczową determinantą wartości przedsiębiorstwa decydującą o racjonalnym wykorzystaniu zasobów kapitałowych jest jego struktura finansowa, a w konsekwencji związany z jej doborem koszt zainwestowanego kapitału (wpływający na efektywność przyjętego programu rozwoju danego podmiotu). Wielkości te ulegają zmianom w zależności od fazy cyklu życia danego przedsiębiorstwa. Jak zmiany w strukturze kapitału wpływają na wartość podmiotu?

Struktura finansowa a wartość firmy

Ogólnym celem przedsiębiorstwa jest jego przetrwanie i rozwój. Pochodną tak sformułowanego celu jest maksymalizacja wartości podmiotu gospodarczego.

Przez wartość jednostki należy rozumieć sumę rynkowej wartości jej kapitałów własnych i obcych (Pluta 1995, s. 50). Wartość przedsiębiorstwa może być również rozpatrywana w ujęciu księgowym. Różnicę między rynkową, a księgową wartością przedsiębiorstwa określa się mianem wartości firmy. Bierze ona pod uwagę pozycję rynkową i renomę podmiotu (Marcinkowska 2000, s. 31). Zgodnie z art. 33 ust. 4 ustawy o rachunkowości wartość firmy stanowi różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa, a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto (odpowiadających wartościowo kapitałowi własnemu). Jeżeli cena nabycia jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, wówczas różnica stanowi ujemną wartość firmy. Wartość firmy znajduje odzwierciedlenie w bilansie jednostki po stronie aktywów (dodatnia wartość firmy) lub pasywów (ujemna wartość firmy).

Odpisy amortyzacyjne

Od wartości firmy przedsiębiorstwo dokonuje odpisów amortyzacyjnych przez okres jej ekonomicznej użyteczności. Jeżeli nie można wiarygodnie oszacować okresu ekonomicznej użyteczności, wówczas okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych wartości firmy nie może być dłuższy niż 5 lat. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się metodą liniową i zalicza się je do pozostałych kosztów operacyjnych. Nadwyżkę wartości godziwej aktywów netto spółki przejętej nad ceną przejęcia, czyli ujemną wartość firmy, do wysokości nieprzekraczającej wartości godziwej nabytych aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach, przedsiębiorstwo powinno zaliczać do rozliczeń międzyokresowych przychodów przez okres będący średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytych i podlegających amortyzacji aktywów. Ujemna wartość firmy w wysokości przekraczającej wartość godziwą aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach, zaliczana jest natomiast do przychodów na dzień połączenia. Ujemna wartość firmy odpisywana jest w pozostałe przychody operacyjne do wysokości, w jakiej dotyczy oszacowanych w sposób wiarygodny przyszłych strat i kosztów, ustalonych przez podmiot przejmujący na dzień połączenia, niestanowiących jednak zobowiązania. Odpis ten następuje w tym okresie sprawozdawczym, w którym straty i koszty wpływają na wynik finansowy (art. 44b ust. 10–12 ustawy o rachunkowości). Wysoka wartość rynkowa przedsiębiorstwa oznacza większe możliwości pozyskiwania na korzystnych warunkach (po niższych kosztach) środków finansowych na dalszy jego rozwój (Pluta 1995, s. 44).

Czynniki wpływające na wartość podmiotu

Wartość podmiotu uwarunkowana jest wieloma czynnikami, takimi jak: zaangażowany w firmie kapitał, zmiany jej struktury kapitałowej (rozpatrywanej jako stosunek kapitałów obcych do sumy kapitałów własnych i obcych), koszt zaangażowanego kapitału, kategorie emitowanych papierów wartościowych, odzwierciedlające kapitał własny i obcy, czy środki pieniężne będące w dyspozycji przedsiębiorstwa (Billingsley, Smith, Lamy 1994, s. 515; Dudycz 2005, s. 23).

Kluczową determinantą wartości jednostki, decydującą o racjonalnym wykorzystaniu zasobów kapitałowych, jest jej struktura finansowa, a w konsekwencji związany z jej doborem koszt zainwestowanego kapitału (wpływający na efektywność przyjętego programu rozwoju danego podmiotu). Wielkości te ulegają zmianom, w zależności od fazy cyklu życia danego przedsiębiorstwa. W każdej fazie cyklu swojego życia firmy osiągają optymalną strukturę kapitałową (czyli taki układ pasywów bilansu, który minimalizuje średni ważony koszt kapitału jednostki, przy równoczesnej maksymalizacji jej rynkowej wartości), uzależnioną od zastosowanej strategii finansowania działalności. Według teorii uwzględniającej fazy cyklu życia firmy, jej zadłużenie wzrasta wraz z wychodzeniem z wczesnych etapów życia (fazy powstawania i wzrostu), osiągając punkt kulminacyjny w fazie dojrzałości i spada w fazie schyłkowej. Wiąże się to z ryzykiem finansowym towarzyszącym finansowaniu długiem (koszty obsługi kapitału obcego). Zaciągnięty kapitał obcy z jednej strony pozwala bowiem przedsiębiorstwu korzystać z dobrodziejstwa odsetkowej tarczy podatkowej i wynikającej z niej dźwigni finansowej. Dodatni efekt dźwigni finansowej determinuje wzrost rentowności kapitału własnego, a tym samym implikuje wzrost wartości podmiotu w przypadku, gdy rentowność kapitału ogółem będzie wyższa od stopy oprocentowania długu. Z drugiej jednak strony, wzrost udziału zobowiązań wiąże się ze wzrostem ryzyka finansowego, co przekłada się na wzrost kosztu kapitału obcego (Sierpińska, Jachna 2005, s. 311). Nadmierne zadłużenie stwarza niebezpieczeństwo bankructwa wskutek utraty przez przedsiębiorstwo płynności finansowej, czyli zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań (Sierpińska, Wędzki 2010, s. 7).

Pozostałe 44% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.

Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.

Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułu

Możesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.

Zobacz również

Metody wyceny aktywów własnych

Metody wyceny aktywów własnych

Wycena inwestycji jest dobra tylko wtedy, kiedy obie strony transakcji wyjdą na niej win-win. Żeby tak jednak było, obie strony działające w otoczeniu gospodarczym powinny posiadać taką samą informację, wolną od zniekształceń. Oczywiście wiemy, że tak nie jest i tak naprawdę któraś ze stron musi zawsze okazać się w dłuższej perspektywie lekko pokrzywdzona. Co zrobić, by nie być po tej gorszej stronie inwestycji? Trzeba nauczyć się kilku podstawowych metod wyceny własnych aktywów.

Czytaj więcej
Tekst otwarty nr 11-12/2023

Rozwijamy się z naszymi klientami i dla naszych klientów

Rozwijamy się z naszymi klientami i dla naszych klientów

Członek zarządu Controlling Systems o tym, jak zmieniał się controlling w Polsce na przestrzeni ostatnich 20 lat, nowych wyzwaniach oraz szansach dla rozwoju systemów controllingowych i znaczeniu czynnika ludzkiego w rozwoju controllingu.

Czytaj więcej

Polecamy

Przejdź do

Partnerzy

Reklama

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.