Gospodarka Polski

Tekst otwarty nr 1/2014

Popyt krajowy odbija od dna

  • Wzrost PKB w Polsce w III kwartale 2013 r. wyniósł 1,9% r/r, w porównaniu z 0,8% r/r w II kwartale i 0,5% r/r w I kwartale. Dane potwierdzają, że gospodarka stopniowo się rozpędza i że proces ten oparty jest już nie tylko na dynamicznej ekspansji eksportu, ale również w coraz większym stopniu na ożywieniu popytu krajowego. W III kwartale tempo wzrostu popytu krajowego po raz pierwszy od pięciu kwartałów było dodatnie i wyniosło 0,5% r/r. Przyczyniło się do tego ożywienie popytu konsumentów (wzrost spożycia indywidualnego o 1% r/r po trzech kwartałach niemal zerowej dynamiki) oraz – co zasługuje również na uwagę – aktywności inwestycyjnej (wzrost nakładów brutto na środki trwałe o 0,6% r/r po czterech kwartałach wyraźnych spadków). O ile dynamika konsumpcji była mniej więcej spójna z naszymi oczekiwaniami, o tyle wzrost inwestycji był pozytywnym zaskoczeniem. Prawdopodobnie wynikało to głównie z większej aktywności inwestycyjnej sektora prywatnego, aczkolwiek nie spodziewaliśmy się, że odbicie będzie na tyle silne, aby już w III kwartale skompensować słabość inwestycji sektora publicznego. Pozwala to na nieco więcej optymizmu odnośnie dynamiki popytu krajowego w kolejnych kwartałach. Jednocześnie popyt zewnętrzny wciąż pełni ważną rolę w procesie wychodzenia z „dołka” – wzrost eksportu przyspieszył w III kwartale do 6,4% r/r (najwyżej od 2,5 roku) i bazując na prognozach mówiących o dalszym przyspieszeniu tempa wzrostu gospodarczego za granicą (w szczególności w Niemczech), zakładamy, że kolejne kwartały przyniosą jeszcze wyższą dynamikę obrotów w handlu zagranicznym. Biorąc pod uwagę oczekiwane przez nas dalsze przyspieszanie wzrostu popytu krajowego, dynamika importu również będzie stopniowo rosła, aczkolwiek spodziewamy się, że zarówno w 2013 r., jak i w 2014 r. wpływ eksportu netto na wzrost PKB pozostanie dodatni (chociaż stopniowo będzie się zmniejszał).

Gospodarka rozpędzała się dalej w IV kwartale

  • Indeks PMI wzrósł w listopadzie 2013 r. do 54,4 pkt (najwyżej od kwietnia 2011 r.). Subindeksy dla produkcji i nowych zamówień osiągnęły najwyższe wartości od wielu miesięcy (ok. 57 pkt), a firmy informowały o umacniającym się popycie z rynku krajowego, a także z Europy i z USA. Indeks koniunktury GUS dla przetwórstwa wzrósł w listopadzie do 0,1 pkt i był dodatni po raz pierwszy od października 2011 r. Z kolei wyprzedzający indeks ufności konsumenckiej (WWUK) osiągnął wartość –28,6 pkt, czyli również najwyższą od października 2011 r. Wskaźniki wyprzedzające sugerują zatem, że w IV kwartale gospodarka dalej się rozpędzała. Jednakże ten trend może być mniej widoczny w „twardych” danych, gdyż w IV kwartale występował ujemny efekt dni roboczych (wobec dodatniego w III kwartale), co obniży niektóre statystyki, zwłaszcza produkcję przemysłową. Produkcja przemysłowa wzrosła w październiku 2013 r. o 4,4% r/r. Według GUS wzrost po wyeliminowaniu wpływu czynników sezonowych wyniósł 3,8% r/r. Podobnie jak wcześniej, największe wzrosty zanotowano w działach przemysłu tradycyjnie mocno związanych z eksportem, co wskazuje, że popyt zagraniczny nadal odgrywa dużą rolę w obecnej fazie ożywienia gospodarki. Produkcja budowlano-montażowa zaskoczyła pozytywnie – jej roczna dynamika poprawiła się do –3,2% r/r (–6,1% r/r po korekcie sezonowej). Częściowo zapewne pomogła w tym wyjątkowo dobra jak na tę porę roku pogoda. Niemniej, jest to kolejny już miesiąc odbicia w tej branży po wyjątkowo głębokiej zapaści w I półroczu, co wydaje się potwierdzać kontynuację ożywienia w inwestycjach. Dynamika sprzedaży detalicznej nieco spowolniła w październiku 2013 r. do 3,2% r/r z 3,9% r/r. Obroty w handlu detalicznym również spowolniły do 5,1% r/r z 7,1% r/r. Dane z rynku detalicznego za październik wpisują się w nasz bazowy scenariusz stopniowej poprawy konsumpcji prywatnej. W nadchodzących miesiącach spodziewamy się dalszej poprawy sytuacji w tym sektorze.

Zatrudnienie już wyższe niż przed rokiem?

  • Dynamika zatrudnienia w sektorze firm wzrosła w październiku 2013 r. do –0,2% r/r z –0,3% r/r we wrześniu, po wzroście liczby zatrudnionych o 5 tys. w skali miesięcznej. Początkowo sądziliśmy, że tak dobry rezultat był częściowo skutkiem dobrych warunków pogodowych w październiku, które umożliwiały prowadzenie prac sezonowych (np. w budownictwie). Jednakże szczegółowe dane o zatrudnieniu w sektorze przedsiębiorstw pokazały, że zatrudnienie w budownictwie nieznacznie spadło, a wzrosty zostały zanotowane w przetwórstwie przemysłowym i handlu. Ponadto od kwietnia w sektorze firm przybyły już 23 tysiące nowych miejsc pracy, podczas gdy w 2012 r. w analogicznym okresie zlikwidowano ich 20 tysięcy. Te dane potwierdzają, że nasilanie się pozytywnych trendów na rynku pracy pod wpływem ożywienia gospodarczego jest faktem. Naszym zdaniem już w danych za listopad możemy zobaczyć dodatnią stopę wzrostu zatrudnienia. Co ciekawe, według badania BAEL już w III kwartale liczba pracujących (w całej gospodarce) była wyższa niż rok wcześniej (+0,1%), a liczba bezrobotnych niższa (–0,2%), dzięki czemu stopa bezrobocia była niższa niż w III kwartale 2012 r. (9,8% z 9,9%). Sugeruje to, że sytuacja na rynku pracy może poprawiać się szybciej, niż pokazują to dane miesięczne. Przeciętne wynagrodzenie w sektorze firm wzrosło w październiku 2013 r. o 3,1% r/r. Realny wzrost płac utrzymuje się na umiarkowanym poziomie (2,3% r/r), co z jednej strony wspiera konsumpcję prywatną, a z drugiej nie generuje zbyt szybkiego wzrost kosztów pracy dla firm. Fundusz płac w sektorze firm wzrósł w październiku o 2,9% r/r nominalnie i 2,1% r/r realnie. To nieco mniej niż we wrześniu, ale od początku roku możemy zaobserwować wyraźną poprawę w tym obszarze. Według MPiPS stopa bezrobocia rejestrowanego wzrosła w listopadzie do 13,2% z 13% w październiku.

Inflacja będzie powoli rosła

  • Inflacja w październiku 2013 r. spadła do 0,8% r/r z 1% we wrześniu. Głównym powodem obniżenia wskaźnika CPI były ceny żywności i napojów bezalkoholowych, które zanotowały spadek o 0,1% m/m – zupełnie nietypowy jak na tę porę roku, kiedy zazwyczaj ma miejsce wyraźny sezonowy wzrost cen w tej kategorii. Pozostałe kategorie pokazały raczej wzrost, w związku z czym inflacja bazowa po wyłączeniu cen żywności i paliw wzrosną do 1,4% r/r z 1,3% r/r PPI zaś wciąż pozostaje poniżej zera (–1,3% r/r). Podtrzymujemy prognozę umiarkowanego wzrostu inflacji w kolejnych miesiącach. Zapewne nie przeszkodzi to w zapowiedzianej przez RPP stabilizacji stóp do połowy 2014 r. W III kwartale 2014 r. stopy mogą jednak pójść w górę, jeśli inflacja nadal będzie rosła (powyżej projekcji NBP), a wzrost PKB będzie zbliżał się do 3% (z rosnącą rolą popytu krajowego).

Deficyt obrotów bieżących mimo nadwyżki w handlu

  • Saldo obrotów bieżących wykazało we wrześniu 2013 r. –1,02 mld euro. To najwyższy deficyt obrotów bieżących od stycznia 2013 r. Saldo obrotów towarowych wyniosło +673 mln euro, co jest najwyższą miesięczną nadwyżką w handlu zagranicznym, od kiedy dostępne są dane NBP w porównywalnym ujęciu (od stycznia 2000 r.).
  • Wzrost deficytu obrotów bieżących we wrześniu 2013 r. pomimo nadwyżki towarowej wynikał z pogorszenia salda usług (259 mln euro), transferów bieżących (–151 mln euro) i dochodów (–1,8 mld euro). W dwóch pierwszych przypadkach była to jednak prawdopodobnie zmiana przejściowa, związana z sezonowością i schematem przepływu środków z UE. Bardziej trwały charakter ma tendencja pogłębiającego się deficytu na rachunku dochodów, która powoduje, że zrównoważenie rachunku obrotów bieżących w Polsce będzie trudne nawet przy osiągnięciu trwałej nadwyżki w handlu zagranicznym.

Zobacz również

Nowe obowiązki przedsiębiorców ‑ zapewnienie dostępu do niektórych produktów i usług

26 stycznia 2024 r. opublikowano projekt ustawy o zapewnianiu spełniania wymogów dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Nowa ustawa nałoży szereg nowych obowiązków na przedsiębiorców prowadzących sprzedaż i świadczących usługi dla osób fizycznych. Obowiązki dotyczą zapewnienia dostępu do produktów i usług przedsiębiorcy osobom ze szczególnymi potrzebami.

Czytaj więcej

MF prowadzi dialog w sprawie potencjalnych zmian w przepisach prawa bilansowego

MF prowadzi dialog w sprawie potencjalnych zmian w przepisach prawa bilansowego

Ministerstwo Finansów powróciło do dialogu z przedsiębiorcami, biegłymi rewidentami i księgowymi w sprawie inicjatyw i planowanych zmian w sferze szeroko rozumianego prawa bilansowego.

Czytaj więcej

Polecamy

Przejdź do

Partnerzy

Reklama

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.