Jedną z podstawowych czynności, które powinna wykonać jednostka przy zamknięciu ksiąg rachunkowych, jest wycena jej aktywów według stanu na dzień bilansowy. Wycena ta jest podstawą do sporządzenia sprawozdania finansowego. Jednostka powinna zatem zaktualizować wartość swojego majątku oraz zobowiązań do realnej wysokości, tak by móc w rzetelny sposób przedstawić swoją sytuację majątkową w sprawozdaniu finansowym.
Zgodnie z art. 28 ustawy o rachunkowości aktywa wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według wartości początkowej ujętej w księgach rachunkowych, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Zasady ustalania i ujmowania w księgach rachunkowych odpisów aktualizujących wartość bilansową aktywów jednostki reguluje Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 Utrata wartości aktywów.
Cel i zakres standardu
Celem Krajowego Standardu Rachunkowości nr 4 jest rozwinięcie przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, określających zasady ustalania i ujmowania w księgach rachunkowych oraz wykazywania w sprawozdaniu finansowym odpisów aktualizujących wartość bilansową aktywów jednostki, spowodowanych częściową lub całkowitą utratą zdolności do przynoszenia jednostce korzyści ekonomicznych przez te aktywa.
Wycena składnika aktywów do bilansu powinna następować w wartości, po której wprowadzono go do ksiąg rachunkowych, nieprzekraczającej wartości korzyści ekonomicznych możliwych do uzyskania dzięki jego posiadaniu i sprawowaniu nad nim kontroli. Jeżeli zatem na dzień bilansowy wynikająca z ksiąg rachunkowych wartość wycenianego składnika aktywów jest wyższa od korzyści ekonomicznych, jakie on przyniesie, określonych zgodnie z KSR 4, oznacza to, że dany składnik aktywów utracił – w zależności od sytuacji – całkowicie lub częściowo zdolność do przynoszenia jednostce korzyści ekonomicznych, czego konsekwencją jest konieczność dokonania odpisu aktualizującego, obniżającego na dzień bilansowy jego wartość bilansową.
Zgodnie z definicją zawartą w standardzie utrata wartości aktywów stanowi stwierdzone w toku procedury aktualizacji wyceny duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów w znaczącej części lub w całości nie przyniesie korzyści ekonomicznych netto odpowiadających przynajmniej jego wartości, wynikającej z ksiąg rachunkowych na dzień wyceny bilansowej. Jako przyszłe korzyści ekonomiczne netto rozumiemy prognozowane wpływy środków pieniężnych związane z daną grupą aktywów.
Etapy procedury aktualizacji wyceny aktywów
Dokonując wyceny bilansowej, jednostka powinna ocenić rolę, jaką dane aktywa spełniają w działalności. W ten sposób dzieli aktywa na wykorzystywane w działalności operacyjnej i utrzymywane jako inwestycje.
Jednostka w polityce (zasadach) rachunkowości powinna mieć zawarty sposób wyceny aktywów. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o rachunkowości (dalej: uor) poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się, stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności. W szczególności należy w tym celu w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, uwzględnić m.in. zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych.
W KSR 4 sposób ustalenia wielkości odpisu aktualizującego wycenę aktywów spowodowanego utratą przez nie wartości został podzielony na następujące etapy:
- ocenę potrzeby przeprowadzania procedury aktualizacji wyceny określonych aktywów wobec utraty przez nie wartości,
- zidentyfikowanie aktywów wypracowujących korzyści ekonomiczne pojedynczo i ustalenie obiektów oceny utraty wartości,
- ocenę, czy nastąpiła utrata wartości, i ustalenie w miarę potrzeby odpisu aktualizującego wartość aktywów wypracowujących korzyści ekonomiczne pojedynczo,
- zidentyfikowanie aktywów wypracowujących korzyści ekonomiczne grupowo i ustalenie obiektów oceny utraty wartości,
- ocenę, czy nastąpiła utrata wartości, i ustalenie w miarę potrzeby odpisu aktualizującego wartość aktywów wypracowujących korzyści ekonomiczne grupowo.
Etap I – ocena potrzeby przeprowadzania procedury aktualizacji wyceny aktywów
Aby ocenić potrzebę przeprowadzania procedury aktualizacji wyceny aktywów, jednostka powinna rozważyć, czy wystąpiły ku temu przesłanki. Z przepisów ustawy wynika, iż wyceny należy dokonać nie rzadziej niż na dzień bilansowy. Dodatkowo należy rozpatrzyć inne okoliczności na podstawie wewnętrznych i zewnętrznych źródeł informacji.
Pozostałe 77% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
