Obowiązek tworzenia rezerw wynika z ustawy o rachunkowości i MSR/MSSF. Dotyczy on podmiotów gospodarczych sporządzających sprawozdania finansowe. Są jednak różne tytuły rezerw i w związku z tym różnie oddziałują one na obraz firmy.
Rezerwy to przyszłe zobowiązania, w stosunku do których nie ma jednak jeszcze pewności, co do momentu ich wystąpienia ani kwoty. Są to oszacowane przyszłe obowiązki, które odzwierciedlają kapitał obcy w bilansie i obciążają koszty działalności jednostki.
Bilansowo nie są rezerwami odpisy aktualizacyjne, choć potocznie czasem określa się je jako ciche rezerwy. Odpisy aktualizacyjne należności, środków trwałych czy np. zapasów pomniejszają bezpośrednio wartość tych pozycji w sprawozdaniu.
W bilansie w pozycji rezerw są prezentowane zarówno rezerwy tworzone zgodnie z art. 35d ustawy o rachunkowości (uor), jak i rozliczenia międzyokresowe bierne, tworzone zgodnie z art. 39 ust. 2 pkt 2 uor.
Rezerwy tworzone zgodnie z art. 35d uor nie dotyczą podstawowej działalności operacyjnej jednostki, są związane ze zdarzeniami pośrednio ją dotykającymi lub zdarzeniami finansowymi. Są to na przykład rezerwy:
- na sprawy sądowe,
- postępowania restrukturyzacyjne,
- zmiany organizacyjne w jednostce,
- rekultywację terenu.
Firma, tworząc je, obciąża inne pozostałe koszty operacyjne, a rozwiązując uznanie inne pozostałe przychody operacyjne. Z kolei rezerwy na udzielone gwarancje finansowe i poręczenia, rezerwy na odsetki, w tym karne, obciążają inne koszty finansowe. Wszystkie powyżej wskazane rezerwy w bilansie pokazywane są w pozycji B.I.3 Pozostałe rezerwy. Tworzenie tych rezerw opiera się na analizie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia i oszacowaniu kwoty, która będzie konieczna do wypełnienia obowiązku.
Analizując rezerwy należy zwrócić przede wszystkim uwagę:
- Czy jednostka objaśnia zasady i tytuły ich tworzenia w informacji dodatkowej?
- Czy rezerwy utworzone w poprzednich latach były wykorzystywane na cele, na jakie zostały utworzone?
- Czy nie utworzono rezerw na cele, które z punktu widzenia rodzaju działalności i specyfiki branży są zbyteczne – ich istnienie może sygnalizować manipulowanie wynikiem finansowym?
- Czy nie rozwiązano w bieżącym roku nadmiernej wysokości rezerw – to też może sugerować manipulowanie wynikiem?
- Czy kwota zmian kwot rezerw ujęta w informacji dodatkowej jest tożsama z ich wartością bilansową?
- Czy jednostka dzieli rezerwy na część krótko- i długoterminową? – brak takiego podziału to manipulacja wskaźnikami wypłacalności.
- Czy obciążono prawidłowe koszty w związku z tworzeniem rezerwy? – np. zamiast kosztów działalności operacyjnej ujmuje się błędnie rozliczenia międzyokresowe bierne w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, by poprawić wynik na sprzedaży.
Pozostałe 70% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.
Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.
Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułuMożesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.
