21 czerwca 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Ustawa wdraża do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy 2006/43/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych, zmieniającej dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG, a także uchylającej dyrektywę Rady 84/253/EWG (z późn. zm.) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego. Ustawa zawiera przepisy, które umożliwiają stosowanie rozporządzenia i stanowią wykonanie opcji – dla krajów członkowskich – które są w nim zawarte.

Interpretacje PIBR, KNA oraz KNF dotyczące nowej ustawy o biegłych rewidentach – część 1

Nowy akt prawny odróżnia od poprzedniego znacząco zwiększona objętość (302 artykuły), a także większy stopień skomplikowania (m.in. poprzez fakt, że czytelnik musi mieć świadomość także tych kwestii, które częściowo lub całkowicie pominięto w ustawie, ale jednocześnie wskazano w rozporządzeniu, czyli również obowiązują w polskim porządku prawnym). Dodatkowo należy mieć na względzie fakt, że od 17 czerwca 2016 r. (data rozpoczęcia obowiązywania rozporządzenia) do 21 czerwca 2017 r. (wejście w życie ustawy) rozporządzenie już obowiązywało, a więc pojawiły się określone obowiązki wynikające z niego np. dla podmiotów oferujących usługi audytorskie.

Objętość ustawy oraz jej stopień skomplikowania, a także – niestety – w przypadku części przepisów nieprecyzyjność ustawodawcy spowodowały powstanie wielu pytań dotyczących jej stosowania – ze strony biegłych rewidentów, firm audytorskich, ale także przedsiębiorców (w tym w szczególności mających status jednostek zainteresowania publicznego1 – dalej: JZP), korzystających z usług audytorów.

W odpowiedzi na apel ww. interesariuszy zarówno Polska Izba Biegłych Rewidentów (dalej: PIBR), jak i Komisja Nadzoru Audytowego (dalej: KNA) oraz Komisja Nadzoru Finansowego2 (dalej: KNF) przekazały na swoich stronach internetowych3 wyjaśnienia (w formie stanowisk, komunikatów lub odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania) dotyczące zgłaszanych problemów.

Niniejszy tekst omawia wyjaśnienia, jakie zostały przekazane przez te organizacje do 17 października 2017 r., grupując je tematycznie. Nie prezentuje całości wydanych wyjaśnień, koncentrując się na tych z nich, które dotyczą największej liczby przedsiębiorców (dlatego np. pominięto omawianie stanowiska KNF odnoszącego się do specyficznych aspektów dotyczących komitetów audytu w towarzystwach funduszy inwestycyjnych).

Zawieranie umów o badanie sprawozdania finansowego

Ustawa zmieniła przepisy także innych ustaw, w tym ustawy o rachunkowości (dalej: uor). Wśród zmian znajduje się obszar dotyczący zawierania umów z audytorem. Zgodnie ze zmienionymi tą ustawą przepisami uor (zmianie uległ jej art. 67 ust. 5):

(…) w przypadku badania ustawowego (…) sprawozdania finansowego, pierwsza umowa o badanie sprawozdania finansowego jest zawierana z firmą audytorską na okres nie krótszy niż dwa lata z możliwością przedłużenia na kolejne co najmniej dwuletnie okresy.

Jednocześnie w art. 284 ustawy wskazano, że m.in. zmiany dotyczące uor stosuje się do badań sprawozdań finansowych sporządzonych za lata obrotowe rozpoczynające się po 16 czerwca 2016 r., czyli w przypadku gdy rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, po raz pierwszy dotyczą sprawozdań za 2017 r. Dodatkowo ustawodawca skomplikował całą sytuację faktem, że nie wyjaśnił, co oznacza „pierwsza” umowa o badanie.

W odpowiedzi na te regulacje i brak definicji „pierwszej” umowy PIBR wypracowała linię postępowania w tej kwestii, zgodnie z którą „pierwsza” umowa o badanie sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy jest umową, którą poprzedza brak współpracy firmy audytorskiej z klientem w zakresie badania sprawozdania finansowego za rok poprzedni.

Przykład

Jeżeli firma audytorska jest nowym audytorem spółki przy badaniu sprawozdania finansowego za 2017 r., to umowa o badanie powinna obejmować badania sprawozdania finansowego co najmniej za 2017 oraz 2018 r. W praktyce powoduje to, że jeżeli przedsiębiorca poszukuje firmy audytorskiej do zbadania sprawozdania finansowego za 2017 r., to w przypadku chęci podpisania umowy:

  • jedynie za 2017 r. może to być wyłącznie firma audytorska, z którą będzie kontynuował współpracę,
  • co najmniej na dwa lata może to być jakakolwiek firma audytorska, tzn. nowa lub również dotychczasowa.

Przykład

Jeżeli spółka zawarła z firmą audytorską umowę o badanie sprawozdania finansowego za 2017 r. w maju 2017 r. (przed wejściem w życie ustawy) i zrobiła to na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wspólników z maja 2017 r., a także jeśli jest to druga umowa o badanie (ta sama firma audytorska badała spółkę za 2016 r.), to nie ma potrzeby ponownego zwoływania zgromadzenia wspólników oraz dokonywania zmian w umowie o badanie. Umowa o badanie za 2017 r. w tym przypadku jest kolejną (drugą) umową, która przedłuża okres współpracy w zakresie badania nawiązany pierwszą umową o badanie, zawartą w czasie obowiązywania uchylonej ustawy. W związku z tym nie mają tu zastosowania przepisy nowej ustawy dotyczące minimalnego, dwuletniego okresu dla kolejnej (drugiej) umowy.

Przykład

Jeżeli w lipcu 2017 r. (po wejściu w życie ustawy) spółka zawarła z firmą audytorską umowę o badanie sprawozdania finansowego za okres od 1 października 2016 r. do 30 września 2017 r. na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wspólników z maja 2017 r. i jest to druga (kolejna) umowa o badanie (firma audytorska badała spółkę za poprzedni rok obrotowy), to nie ma potrzeby dokonywania zmian w umowie o badanie. Nie ma również konieczności ponownego zwoływania walnego zgromadzenia wspólników. Umowa o badanie za okres od 1 października 2016 r. do 30 września 2017 r. jest kolejną (drugą) umową, która przedłuża okres współpracy w zakresie badania nawiązany pierwszą umową o badanie, zawartą w czasie obowiązywania uchylonej ustawy. W związku z tym nie mają zastosowania przepisy nowej ustawy dotyczące minimalnego, dwuletniego okresu dla kolejnej (drugiej) umowy.

Podobne wyjaśnienia zawarła również KNA na swojej stronie internetowej. Wskazano tam, że wymóg, by umowa o badanie ustawowe sprawozdań finansowych była zawierana co najmniej na dwuletni okres, będzie miał zastosowanie po raz pierwszy w przypadku zawierania umowy z nową firmą audytorską, a także do przedłużenia umowy zawartej z nową firmą audytorską. Zawarcie kolejnej umowy o badanie z dotychczasową firmą audytorską, z którą umowa została zawarta na mocy przepisów starej ustawy o biegłych rewidentach, może być dokonane na okres jednego roku. W konsekwencji, jeśli z dotychczasową firmą audytorską odnowiono umowę o badanie sprawozdania finansowego, umowa ta nie będzie pierwszą umową o badanie w rozumieniu art. 66 ust. 5 uor. Zatem do czasu upływu maksymalnego okresu nieprzerwanego trwania zleceń badań ustawowych (o którym mowa w dalszej części tekstu) umowy o badanie sprawozdania finansowego mogą być zawierane na okres jednego roku.

KNA wyjaśniła też, że zgodnie z art. 17 ust. 8 rozporządzenia czas trwania zlecenia badania liczy się od pierwszego roku obrotowego objętego umową zlecenia badania, w którym to roku biegły rewident lub firma audytorska4 zostali powołani po raz pierwszy do przeprowadzenia następujących nieprzerwanie po sobie badań ustawowych tej samej JZP. Jeśli zatem jednostka ma rok obrotowy pokrywający się z kalendarzowym, przepis będzie miał zastosowanie przy zawieraniu pierwszej umowy o badanie sprawozdania finansowego sporządzonego za 2017 r.

Co ciekawe, przepisy rozporządzenia nie mają zastosowania do jednostek niebędących JZP, jednak mając na uwadze, że zarówno w odniesieniu do JZP, jak i do pozostałych podmiotów ustawodawca krajowy w art. 66 ust. 5 zdanie drugie uor posłużył się tym samym określeniem (pierwsza umowa o badanie), powinno ono być jednakowo interpretowane. Zatem rozstrzygnięcie – jak wskazała KNA – ma również zastosowanie do jednostek niebędących JZP.

Pozostałe 76% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników serwisu.

Jeśli posiadasz aktywną prenumeratę przejdź do LOGOWANIA. Jeśli nie jesteś jeszcze naszym Czytelnikiem wybierz najkorzystniejszy WARIANT PRENUMERATY.

Zaloguj Zamów prenumeratę Kup dostęp do artykułu

Możesz zobaczyć ten artykuł, jak i wiele innych w naszym portalu Controlling 24. Wystarczy, że klikniesz tutaj.

Zobacz również

Metody wyceny aktywów własnych

Metody wyceny aktywów własnych

Wycena inwestycji jest dobra tylko wtedy, kiedy obie strony transakcji wyjdą na niej win-win. Żeby tak jednak było, obie strony działające w otoczeniu gospodarczym powinny posiadać taką samą informację, wolną od zniekształceń. Oczywiście wiemy, że tak nie jest i tak naprawdę któraś ze stron musi zawsze okazać się w dłuższej perspektywie lekko pokrzywdzona. Co zrobić, by nie być po tej gorszej stronie inwestycji? Trzeba nauczyć się kilku podstawowych metod wyceny własnych aktywów.

Czytaj więcej
Tekst otwarty nr 11-12/2023

Rozwijamy się z naszymi klientami i dla naszych klientów

Rozwijamy się z naszymi klientami i dla naszych klientów

Członek zarządu Controlling Systems o tym, jak zmieniał się controlling w Polsce na przestrzeni ostatnich 20 lat, nowych wyzwaniach oraz szansach dla rozwoju systemów controllingowych i znaczeniu czynnika ludzkiego w rozwoju controllingu.

Czytaj więcej

Polecamy

Przejdź do

Partnerzy

Reklama

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.